Voeding voor paarden bij herstel na ziekte.

Paarden die herstellen van koliek, een operatie, hoge koorts of een andere aandoening kunnen een flinke uitdaging zijn voor hun eigenaren, maar één die vaak over het hoofd wordt gezien, is de voeding tijdens ziekte en herstel. Er zijn veel studies gewijd aan het bepalen van de juiste voedingsbalans voor paarden van verschillende leeftijden en soorten arbeid, maar er is weinig onderzoek gedaan om de juiste voeding voor het zieke volwassen paard uit te stippelen. Een van de factoren die dit type onderzoek beperkt, is dat de ziekte die het paard heeft, het leeuwendeel van de medische aandacht trekt.

Ondersteuning door middel van voeding wordt een secundair onderwerp wanneer een paard lijdt aan een gebroken been, een resectie van de darm heeft ondergaan of een ernstige virusinfectie heeft doorgemaakt. De belangstelling voor de effecten van voedingsinterventies voor paarden is wel toegenomen, maar er zijn weinig gecontroleerde onderzoeken gedaan naar de relatie tussen nutritionele ondersteuning en klinisch belangrijke punten zoals het aantal chirurgische complicaties, de duur van de hospitalisatie en de mortaliteit.

Grote veterinaire klinieken en universitaire ziekenhuizen zouden een voor de hand liggende kandidaat zijn voor dit soort onderzoek, maar om geldig te zijn zouden de onderzoeken beperkingen en controles met zich mee brengen die onpraktisch kunnen zijn in klinische situaties, met paarden die eigendom zijn van klanten. 

We weten uit studies die zijn gedaan in de menselijke geneeskunde en enkele bij kleinere dieren, dat voeding een belangrijke rol kan spelen bij het herstel van een patiënt. Een deel van die kennis wordt door dierenartsen gebruikt om paarden te behandelen, maar er is echt behoefte aan soortspecifiek onderzoek.

Praktijken voor kleine dieren volgen vaak de regel "Als de darmen werken, voer ze dan." Bij paarden wordt die overtuiging ook vaak nageleefd. Als het paard een gezonde eetlust heeft, hebben we de intentie om hem waar mogelijk op het dieet te houden waar hij het voorheen goed op deed. Problemen ontstaan als een paard niet wil of kan eten, of als dat paard wel eet, maar niet op gewicht blijft.

Voor paarden die niet kunnen of willen eten, staan de behandelend dierenarts en de eigenaar voor verschillende uitdagingen. Onderzoek heeft aangetoond dat voergebrek gedurende drie tot vijf dagen de cellulaire en niet-specifieke immuunfunctie ernstig aantast, waardoor het dier vatbaarder kan worden voor infecties en andere postoperatieve problemen. 

Het paard gedijt het beste als het continu kan grazen. Velen hebben zich goed aangepast aan de traditionele paardenhouderij, die de tijden beperkt waarop voer beschikbaar is, maar ziektes kunnen zelfs het meest zorgvuldig opgestelde voedingsprogramma overhoop gooien. Voedsel weigeren is een veel voorkomende reactie op infecties. Stress, pijn en sommige medicijnen kunnen ook bijdragen aan een gebrek aan eetlust, evenals maagzweren.

Voor die paarden die geen interesse lijken te hebben in eten, is het een goed idee om de 'buffetstrategie' te gebruiken. Het buffet kan bijvoorbeeld beginnen met jong, groen gras, want dat is smakelijk en verteerbaar, en kan de voorkeur genieten van paarden die ander voedsel weigeren. De lijst gaat verder met luzerne, grashooi, granen en graanmengsels, zemelen, slobbers, tot zelfs wortelen en appels, hoewel hun voedingswaarde niet noemenswaardig is. Het primaire doel is het paard aan te moedigen om weer te beginnen met eten. Het kan ook zinvol zijn om het voer op verschillende plaatsen aan te bieden, aangezien sommige paarden meer interesse tonen in voer dat op de grond wordt aangeboden, terwijl anderen het liever uit een voerbak of hooinet eten.

Als niets aan het buffet de patiënt verleidt, of als bepaalde chirurgische ingrepen of verwondingen aan het hoofd of de nek het voor het paard onmogelijk hebben gemaakt om normaal voer te consumeren, kan voeding worden gegeven in de vorm van een vloeibaar dieet dat wordt toegediend via een chirurgisch geïmplanteerde slokdarmsonde of een neussonde. Er zijn ondertussen wel kant-en-klare vloeibare sondevoeders die speciaal voor het paard zijn ontworpen, en daarnaast zijn er nog een aantal recepten die dierenartsen zelf kunnen bereiden. Deze omvatten een zorgvuldige balans van elektrolyten, verteerbare energie, vitamines en water en moeten in het begin in kleine, frequente voedermomenten worden toegediend. Paarden die een vloeibaar dieet volgen, moeten nauwlettend in de gaten worden gehouden in verband met complicaties zoals diarree, koliek en hoefbevangenheid. Naarmate het paard herstelt, kan het buffet weer worden aangeboden en kan het vloeibare dieet geleidelijk worden afgebouwd.

Hoewel het mogelijk is om paarden intraveneus voedingssupplementen te geven, zijn de kosten veel te hoog en wordt een langdurig intraveneus dieet geassocieerd met atrofie van het darmslijmvlies. Er wordt wel gesuggereerd dat glucoserijke vloeistoffen die intraveneus worden toegediend, het paard aanzienlijk meer energie kunnen geven.

Bepaalde problemen vragen om specifieke voedingsregimes om ervoor te zorgen dat het paard de meeste kans heeft om weer gezond te worden. De Universiteit van Florida heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de oorzaken van en de best mogelijke behandelingen voor koliek bij paarden. De voedingsaanbevelingen voor paarden die herstellen van een koliekoperatie zijn gebaseerd op een grondige kennis van de paardendarm. Zij stellen dat paarden die herstellen van een resectie van de dunne darm, het beste reageren op een vezelrijk dieet, terwijl paarden waarvan een deel van hun dikke darm is verwijderd het beste reageren op een graanrijk dieet aangevuld met hoogwaardig hooi. Onderzoek heeft aangetoond dat paarden verrassend goed kunnen herstellen wanneer grote delen van de dunne darm of de dikke darm zijn verwijderd. Zorgvuldig voeren zou daar alleen maar aan bijdragen.

Een andere belangrijke factor in gevallen van koliek, is het effect van voldoende vocht. Het paard gehydrateerd houden is van vitaal belang, maar recent onderzoek heeft aangetoond dat paarden meer baat kunnen hebben bij grote hoeveelheden water via de mond dan intraveneus. Dierenartsen raden vaak aan om paarden die herstellen van verstoppingskoliek veel groen gras te laten eten; anderen pleiten voor het gebruik van slobber van zemelen.Vocht is essentieel, en als het paard het gras of de zemelenslobber goed eet en het vocht opneemt, dan werkt dat zeker mee.

Voor fokmerries die herstellen van een complicatie bij de bevalling hangt het voedingsadvies sterk af van het feit of de merrie thuis met een veulen aan de voet loopt of niet. Als de merrie een veulen aan haar zijde heeft, zal ze een energierijke voeding nodig blijven hebben om melk voor het veulen te produceren. Als ze echter zonder veulen naar huis gaat, zal haar voer moeten worden aangepast, omdat ze dan minder energie nodig heeft. Dit moet wel zorgvuldig gebeuren, er moet nooit te snel iets aan een voedingsschema worden gewijzigd.

Een rantsoenanalyse is een goed hulpmiddel voor paarden die herstellen van een operatie of ziekte. Dieetveranderingen worden vooral aanbevolen voor hoefbevangen paarden en paarden die lijden aan de gevolgen van ouderdom, de ziekte van Cushing, ademhalingsproblemen en andere metabole aandoeningen. In elk geval moet een zorgvuldig uitgebalanceerd dieet, rijk aan specifieke mineralen en vitamines, worden ontworpen om het paard de best mogelijke voeding te geven voor zijn herstel en toekomstige gezondheid. Voor een paard dat herstellende is van acute hoefbevangenheid, is een suikerarm dieet met veel ruwvoer en zo min mogelijk graan van groot belang, maar dit paard zou ook baat kunnen hebben bij een combinatie van supplementen, waaronder biotine, zink en methionine.

Langdurig gebruik van antibiotica is in verband gebracht met vitamine K-tekorten. Deze vitamine is nodig om plasmastollingsfactoren te activeren. Vitamine E is essentieel voor de integriteit en optimale functie van spier-, bloedsomloop-, zenuw- en immuunsysteem, en het werkt ook als een natuurlijke antioxidant. Het is een vitamine die, hoewel overvloedig aanwezig in onrijpe voedergewassen, afneemt met rijping en oogsten. Vitamine E kan gemakkelijk als los supplement aan de voeding worden toegevoegd.

We kunnen paarden zeker helpen bij het herstellen van ziektes en blessures door goed op hun voedingsbehoeften te letten. Overleg met jouw dierenarts en nutritionist wat de beste strategie is voor jouw paard. 

Gerelateerde producten: Equi-Xcel Protect, Recovery